Algemeene-SS Vlaanderen & Germaansche-SS Vlaanderen

⚔️ Inleiding & Oorsprong van de Germaanse SS in Vlaanderen

De Germaanse SS in Vlaanderen kwam voort uit het streven van de Duitse SS-leiding om zogeheten “Germaanse broedervolkeren” in te passen in de bredere SS-structuren van het Derde Rijk. Anders dan de Walen werden de Vlamingen door de rassenideologie als “Germaans” beschouwd en bijgevolg geschikt geacht voor toetreding tot de SS.

In de herfst van 1940 werd de Algemene Schutsschaar Vlaanderen opgericht, die snel evolueerde via meerdere naamsveranderingen:

• Algemeene-SS Vlaanderen
• Algemeene Vlaamse SS
• 1e Standaard van de Germaansche SS-Vlaanderen (officieel sinds 1 oktober 1942)

Parallel hieraan werd op 1 september 1941 de SS-Militie opgericht, een structuur voor wie niet geschikt was voor actieve militaire dienst. Deze werd op 1 augustus 1942 herdoopt tot het Vlaanderen-Korps, een gemilitariseerde afdeling binnen de SS-organisatie in Vlaanderen.

In januari 1941 sloot ook de Nationaalsocialistische Vlaamsche Arbeiderspartij (N.S.V.A.P.) zich aan bij de SS. Dit ideologisch verbond zou verder uitgroeien tot een structurele samenwerking, waarbij de SS in Vlaanderen evolueerde tot een directe verlenging van het Duitse nationaalsocialisme.

🕊 De machtsstrijd: DeVlag vs. VNV

Vanaf oktober 1942 kreeg de pro-Duitse organisatie DeVlag (Deutsch-Vlämische Arbeitsgemeinschaft) meer greep op de Germaanse SS. DeVlag-leider dr. Jef Van de Wiele werd benoemd tot Landesleiter van de Germanische SS in België. Dit leidde tot een drastische machtsverschuiving: het VNV werd aan de kant geschoven, en de volledige Vlaamse SS kwam onder Duitse controle te staan via DeVlag.

🏛 Organisatie & Ideologische Structuur

🔸 Interne indeling

De Germaansche-SS Vlaanderen was hiërarchisch georganiseerd en kende drie hoofdgeledingen:

• SS-Mannen: Volwaardige leden met uniform, militaire training en politieke betrokkenheid.
• SS-Militie: Voor minder inzetbare leden (leeftijd, gezondheid), ceremonieel inzetbaar. In oktober 1941 hernoemd tot SS-Reserve.
• B.L.-Leden (Beschermende Leden / Fördernde Mitglieder): Morele en financiële sympathisanten, vaak vrouwen of ouderen.

🔸 Missie en doelstelling

De Germaansche-SS had als taak het uitdragen van de SS-ideologie, het rekruteren van vrijwilligers voor de Waffen-SS, en het verspreiden van nationaalsocialistische propaganda. Binnen het ideologische kader werd de SS gezien als een ‘Germaanse ridderorde’, drager van de toekomstvisie op een nieuwe Europese orde.

🎓 Scholing & Vorming

SS-Mannen volgden opleidingen van 2 à 3 weken aan de Waffen-SS-kazerne te Sennheim, waar ze fysieke en ideologische scholing kregen. Het eerste Vlaamse contingent telde zo’n 100 SS’ers.

💠 De Germaanse Leistungsrune

Op 15 augustus 1943 werd de Germanische Leistungsrune ereteken ingevoerd als erkenning voor persoonlijke inzet, groepswerk en ideologische toewijding. Proeven omvatten sport, schietoefeningen, spreekbeurten en het behalen van het Reichssportabzeichen.

De sportproeven vonden plaats in de opleidingskampen te Sennheim en in de SS-Vorschule Schoten.

👤 Leiding & Burelen

Hoofdbureau: Koningin Elisabethlaan 22, Antwerpen

🔸 Leiderschap & Sleutelfiguren

• Stichter & eerste leider: SS-Hstuf. René Lagrou (tot 10 mei 1941)
• Opvolger: SS-Hstuf. Jef De Langhe (vanaf 10 mei 1941)
• Hoofdpropagandist: Seraf Trio
• Redacteurs: Ward Hermans, H. Van Puymbrouck

📍 Stormstructuur

📍 Nieuwe benoemingen – 9 november 1943

• ⚔️ Toon Van Dyck (SS-Ustuf., Waffen-SS) volgt Jef François op als Standaardleider van de 1e SS-Standaard.
• Jef François werd overgeplaatst naar het SS-Hauptamt in Berlijn.
• SS-Brigadeführer Jungclaus werd gepromoveerd tot SS-Gruppenführer.
• SS-Hstuf. Schleig kreeg het commando over SS-Abschnitt Flandern.
• Nieuwe SS-Untersturmführer (ex-Junkerschule Bad Tölz) werden aangesteld als Stormbanleiders:

👥 Nieuwe Stormbanleiders (9 november 1943)

🎽 Uniform & Symboliek

🔸 Basiskledij (1940–1942)

Tussen december 1940 en september 1941 droegen SS-leden een zwarte rijbroek, zwarte laarzen, kakihemd en zwarte das. De klassieke SS-symboliek werd behouden:

• 💀 Doodshoofd-insigne
• ⚡ Dubbele bliksemschicht (SS-runen)
• 🎖 Zwarte schouderriem

🔸 Uitrusting per ledencategorie

• SS-Mannen: Volledig SS-uniform, inclusief runentekens en insignes.
• SS-Militie: Geen uniformvest, soberder uniform enkel bij ceremonies.
• B.L.-Leden: Droegen enkel een SS-speld met runen op hun burgerkledij.

🔸 Symboliek

De SS hechtte groot belang aan symboliek. Naast de klassieke insignia werd ook nadruk gelegd op de:

• 🚩 Blutfahne – Het “bloedvaandel” symboliseerde opoffering voor de zaak.
• 🧬 Odalrune – Symbool van erfgoed, bloed en bodem (Blut und Boden).

🌀 Oorsprong & Ideologie van de N.S.V.A.P.

De Nationaalsocialistische Vlaamsche Arbeiderspartij (N.S.V.A.P.) werd begin 1941 officieel opgenomen in de SS-structuur in Vlaanderen. Zij positioneerde zich als een zuiver ideologische beweging, gestoeld op het Duitse nationaalsocialistische model.

🎯 Wat wilde de N.S.V.A.P.?

Haar doel was de realisatie van een volksche, sociale en autoritaire volksgemeenschap, volgens de normen van het nationaalsocialisme. Vlaanderen zou een volwaardig deel worden van een Germaans Europa.

📌 Wat was de N.S.V.A.P.?

De partij functioneerde niet als klassieke politieke partij, maar als propagandistische en culturele beweging. Haar hoofdrol was het verspreiden van ideologische overtuiging onder het Vlaamse volk.

🧭 Lidmaatschapseisen

• Onvoorwaardelijke trouw aan het nationaalsocialisme en de Führer
• Discipline en kameraadschap
• Gehoorzaamheid aan de partijleiding

📢 Waarvoor werkte de N.S.V.A.P.?

Voor de kracht en eenheid van het Vlaamse volk binnen de bredere Germaanse orde van Europa.

📝 Bron: Informatie afkomstig uit originele N.S.V.A.P.-propagandabrochures, SS-man, en partijdocumentatie (1941-43).

🛡 Toetreding tot de SS

In januari 1941 werd de N.S.V.A.P. officieel toegevoegd aan de Algemene SS-Vlaanderen. Zij kreeg erkenning als ideologische partner binnen de SS-structuur, al werd ze niet als volwaardige politieke partij beschouwd. De partij richtte zich op voorlichting, propagandawerk en de opbouw van een Germaanse SS-elite in Vlaanderen. Zij werkte hiervoor nauw samen met DeVlag en andere Duitse instellingen.

📅 Belangrijke momenten

• December 1941 – De N.S.V.A.P. werd herkend als propagandistische en opvoedkundige beweging, en verloor haar status als klassieke politieke partij.
• 15 februari 1942 – Het redactiebureau van “De SS-Man” verhuisde naar Quellinstraat 37, Antwerpen. Nieuwe leden van de SS en NSVAP konden zich daar aanmelden.

📍 Partijstructuur

• Leider: Alfons Wachtelaer
• Afdeling: Voorlichting en Propagandadienst
• Doelgroep: Jongeren, arbeiders, radicale nationalisten

📄 Bronvermelding

Deze tekst is gebaseerd op authentieke propagandabrochures van de N.S.V.A.P. uit 1941.

🕊 De strijd om invloed: DeVlag vs. VNV

Vanaf het najaar van 1942 begon de strijd om ideologische dominantie binnen de collaboratiebeweging in Vlaanderen te escaleren. Terwijl het VNV zich richtte op een autonoom Vlaams-nationalistisch project binnen een nieuw Europa, stond DeVlag (Deutsch-Vlämische Arbeitsgemeinschaft) voor een volledige inlijving van Vlaanderen in het Duitse Rijk.

Met de steun van de SS-top in Duitsland kreeg dr. Jef Van de Wiele een sleutelpositie toegewezen als Landesleiter van de Germanische SS in België. Daarmee kwam de Vlaamse SS hiërarchisch en ideologisch volledig onder het gezag van DeVlag te staan.

📍 Organisatorische wijzigingen onder DeVlag (1942–1943)

• Oprichting van aparte SS-bureau’s, los van het VNV
• Overname van het weekblad “De SS-Man” door DeVlag-getrouwen
• Nieuwe leiding vanuit SS-Hauptamt Berlijn t.b.v. Vlaamse rekrutering
• Installatie van SS-Strukturen in o.a. Antwerpen, Brussel, Leuven

🧭 Ideologische verschillen

📌 Gevolgen voor de Vlaamse SS

Door de aanstelling van Van de Wiele en de bevoordeling van DeVlag, verloor het VNV alle invloed binnen de SS-Vlaanderen. Deze machtsverschuiving leidde tot spanningen binnen de collaboratiebeweging en tot een openlijk conflict over rekrutering, ideologie en loyaliteit.

🛡 1e SS-Standaard & Aanvullende Info

De 1e SS-Standaard Vlaanderen was de centrale formatie binnen de Germaanse SS in Vlaanderen. Hoewel de SS-gerelateerde graden als “Standaardleider” en “Adjudant” geen militaire betekenis hadden in klassieke zin, fungeerden zij als ideologische rangen binnen de politieke en propagandistische structuur van de Germanische SS.

📌 Organisatie en Locatie

• Standaardleider: SS-Hauptsturmführer Raf Van Hulse
• Adjudant: G. De Brandt
• Stafkwartier: Mechelsesteenweg 204, Antwerpen
• Propagandaleider: SS-Hauptsturmführer Ir. Jef De Langhe

🪖 Officiële Commandovergangen

📅 Aanvullende Tijdlijn: Organisatie, Leiderschap & Ideologie

• 📆 Januari 1943
  Publicatie door Dr. Jef Van de Wiele (Germaanse SS): “Op zoek naar een Vaderland” – een ideologisch manifest voor Vlaamse inpassing in het nationaalsocialistische Europa.
• 📆 15 februari 1943
  Opening van het vrouwenheim van de Waffen SS te Antwerpen (Belgiëlei). Onder leiding van mevr. Wyn. Aanwezig o.a.: