🧥 Uniform, Uitrusting en Bewapening
🔹 Fabriekswacht (1941)
Bij de oprichting op 1 mei 1941 droegen leden van de Fabriekswacht geen uniform. Ze werden beschouwd als gewone arbeiders onder contract met de Luftwaffe en traden op in burgerkledij. Er was geen standaardisatie in kleding, uitrusting of symboliek. De wachters keerden na hun dienst huiswaarts en moesten zelf instaan voor voeding en werkkledij. Er was geen bewapening in deze fase.
📌 Samenvatting:
- Geen uniform of herkenningsteken
- Geen wapens of uitrusting
- Contractuele dienst, geen kazernering
- Wachtdiensten verdeeld door Duitse onderofficieren
🔹 Vlaamse Fabriekswacht (1942)
In 1942 werd de Vlaamse Fabriekswacht opgericht als paramilitaire uitbreiding van de originele eenheid, onder toezicht van het V.N.V. De leden kregen een zwart uniform zoals de Zwarte Brigade, met een speciaal embleem op de linkerarm: een armband met “V.F.W.” en een combinatie van tandrad, deltateken en zwaard. In latere fases werd dit vervangen door het Wolfsangel-symbool en uiteindelijk door een leeuwenschild.
De uitrusting bleef beperkt: zwarte rijbroek, vest, laarzen, kepie met blauw koord en groene stootband. Schouderstukken waren groen voor onderofficieren en zilver voor officieren. Er werden oude Franse geweren van het type Lebel verstrekt – onbetrouwbare en verouderde wapens die handmatig herladen moesten worden.
📌 Samenvatting:
- Zwart uniform met V.F.W.-armband en embleem
- Rijbroek, vest, kepie, koppelriem
- Groene of zilveren schouderstukken (afhankelijk van rang)
- Bewapend met Franse geweren type Lebel (handmatig herladen)
🔹 Vlaamse Wachtbrigade (1943–1944)
De Vlaamse Wachtbrigade vormde de meest gemilitariseerde fase van de evolutie. Het uniform werd volledig gestandaardiseerd: zwarte kepie met blauw koord en groene stootband, zwarte vest met groene kraagspiegels (zwart afgebiesd), zwarte laarzen, rijbroek, koppelriem en in sommige gevallen bajonetten.
De mouwemblemen evolueerden doorheen de jaren van V.F.W. naar de Wolfsangel en later naar het Vlaamse leeuwenschild. Uitrusting omvatte veldtassen, draagriemen en in bepaalde gevallen communicatieapparatuur. Naast de verouderde Lebel-geweren beschikten eenheden zoals het Houtkommando en de Politiedienst over extra wapens: handpistolen, handboeien, en lichte mitrailleurs (M.G.’s).
📌 Samenvatting:
- Volledig zwart uniform, standaard binnen Dietsche Militie
- Veldtassen, bajonetten, draagriemen bij speciale opdrachten
- Professionalisering van bewapening bij speciale eenheden
- Emblemen: tandrad-zwaard → Wolfsangel → Leeuwenschild
🔫 Bewapening
🔹 Fabriekswacht (1941)
In de begindagen van de Fabriekswacht beschikten de leden over geen enkele vorm van bewapening. Hun aanwezigheid had een eerder symbolische of organisatorische functie: ze voerden toezicht uit zonder effectief gewapend te zijn. Dit onderstreepte het civiele karakter van de vroege formatie, die zich niet als militaire eenheid profileerde. Ook het ontbreken van militaire training maakte actieve bewapening overbodig.
📌 Samenvatting:
- Geen wapens in dienst
- Geen militaire training
- Toezicht hoofdzakelijk administratief en organisatorisch
🔹 Vlaamse Fabriekswacht (1942)
Met de reorganisatie tot Vlaamse Fabriekswacht kwam een bescheiden vorm van bewapening. De manschappen ontvingen oude Franse infanteriegeweren van het type Lebel, afkomstig uit Duitse voorraden. Deze wapens waren verouderd, niet semi-automatisch, en moesten manueel herladen worden na elk schot. Ze waren dus niet geschikt voor snelle reactie of strijdsituaties. De aanwezigheid ervan was vooral bedoeld om gezag en afschrikking uit te stralen.
Er werden geen reservewapens of bijkomende munitie uitgegeven, wat wijst op het ceremoniële karakter van de bewapening. De veiligheid van deze wapens werd geregeld in vraag gesteld: ze gingen soms per ongeluk af door gebrekkige mechanismen.
📌 Samenvatting:
- Oude Franse geweren type Lebel
- Manuele herlaadsystemen, niet semi-automatisch
- Onbetrouwbare veiligheidsmechanismen
- Functioneerde vooral als afschrikmiddel
🔹 Vlaamse Wachtbrigade (1943–1944)
Met de oprichting van de Vlaamse Wachtbrigade werd het arsenaal uitgebreid. Naast de standaard Lebel-geweren werden nu ook pistolen en lichte mitrailleurs (M.G.’s) gebruikt, vooral binnen gespecialiseerde afdelingen zoals de Politiedienst en het Houtkommando.
Deze wapens dienden niet alleen ter verdediging maar ook bij gerichte operaties, zoals transportbeveiliging, anti-smokkelpatrouilles en arrestaties van deserteurs.
De Politiedienst beschikte tevens over handboeien en vaak een eigen pistool. Binnen het Houtkommando werden geweren, mitrailleurs en soms pistolen gedragen tijdens bewakingsmissies van houthoustransporten in de Ardennen, omwille van het verhoogde risico op partizanenaanvallen.
📌 Samenvatting:
- Lebel-geweren bleven standaard
- Extra wapens: pistolen, handboeien, mitrailleurs (M.G.’s)
- Gebruik door Politiedienst en Houtkommando
- Actief gebruik bij arrestaties en transportbeveiliging
